|
Llofruddiaeth Yn Y Maenordy
gan Marta Weingartner Diaz
Dyma stori fer am y detecif byd enwog Herciwl Pwaro. Cafodd
y stori hon ei hysgrifennu yn enwedig i ddysgwyr gan Marta Weingartner Diaz. Mae Marta'n athrawes Gymraeg brofiadol
ac mae hi wedi dysgu ar lawer o Gyrsiau Cymraeg Cymdeithas Madog dros y blynyddoedd.
Nodir: Mae rhestr eirfa yn dilyn y stori.
Nol I Dudalen Cartref Darlleniadau
Back To The Readings In Welsh Home Page
|
|
Wrth lwc roedd Hercule Poirot, y ditectif Belgaid enwog, yn aros yng Ngogledd
Cymru pan ddigwyddodd y trasiedi yno. Onibai am hyn, basai'r dirgelwch hwn yn dal
heb ei esbonio hyd heddiw.
Ond gadewch if fynd yn ol i'r dechrau...
Bu rhaid i Monsieur Poirot adael ei fflat yng nghanol Llundain pan benderfynodd
awdurdodau y ddinas ail-balmantu ei stryd.
Roedd sw+n y peiriannau dan ei ffenestri yn ofnadwy, a'r llwch yn
dod i mewn ac yn setlo ym mhobman. Dyn twt a thaclus ydy
M. Poirot, fel mae pawb yn gwybod, ac yn casáu anrhefn a sw+n
a llwch yn anad dim. Yn dilyn cyngor ei ffrind Colonel Hastings,
felly, aeth M. Poirot i Gymru, i dreulio pythefnos yn yr awyr iach, ymhell o sw+n a mwg y ddinas fawr. Cyn hir
roedd Poirot ymysg y mynyddoedd Cymreig, yn aros mewn Gwely a Brecwast mewn pentref gwledig
yng nghysgod yr Wyddfa.
Er ei fod yn ddyn dinesig o'i gorun i'w sawdl,
llwyddodd M. Poirot i fwynhau ei drigiad
yn y pentref. Y diwrnod cyntaf, aeth i mewn i'r siopau, ymweld â'r hen gapel, ac edmygu'r
maenordy gwych o'r ddeunawfed ganrif; yn fyr, gwelodd Poirot
y golygefeydd i gyd. A'r dyddiau dilynol, beth a wnaeth? Mynd am dro yn y mynyddoedd,
cerdded allan yn y cefn gwlad, edrych ar y ffermwyr yn hel eu defaid gyda chymorth
eu cwn defaid du a gwyn. Byddai Poirot yn mynd allan bob dydd gyda'i het a'i ymbarel i grwydro
rhyw lwybr mynyddig, gan gymryd gofal i ddod adre mewn pryd i gael
te, a bob tro yn sychu ei esgidiau'n ofalus, rhag ofn iddo fe fod
wedi sefyll yn rhywbeth cas roedd rhyw ddafad wedi'i osod ar y llwybr.
Un prynhawn tua diwedd ei drigiad yn y pentref, tra roedd M. Poirot yn cael
te a bisgedi yn y Gwely a Brecwast, rhuthrodd y bwtler o'r maenordy i mewn. Roedd e wedi
rhedeg o ben draw'r pentref i ofyn i M. Poirot ddod i'r maenordy ar unwaith: roedd rhywun
wedi cael ei ladd!
Cydiodd M. Poirot yn ei het a'i ymbarel a brysio
allan o'r ty+, yn dilyn y bwtler trwy'r pentref i'r maenordy, lle trigodd yr Arglwyddes
Prydderch-Jones are ei phen ei hen (gyda'i bwtler a'i chogyddes, hynny yw). Ar y ffordd,
adroddodd y bwtler y hanes i M. Poirot: bachgen deg oed, mab y gogyddes, oedd wedi cael ei
ladd. Roedd y gogyddes wedi dod o hyd i'w mab yn gorwedd ar lawr y gegin, yn farw. Nid oedd
hithau na'r bwtler wedi gweld neu glywed dim byd o'i le ar y pryd.
Pan gyrhaeddodd M. Poirot, roedd yr heddlu wedi
dod a mynd yn barod, ar ôl chwilio am gliwiau a gofyn cwestiynnau o bob math, ond
yn ofer - ymadawodd y plismyn heb ddod o hyd i'r
un prawf i ddangos pwy oedd wedi llofruddio'r bachgen.
Dechreuodd M. Poirot holi'r gogyddes; beichiodd
hithau wylo a gallodd o'r braidd siarad. "Pardon, Madame," meddai M. Poirot,
"Rydw i'n deall bod hyn yn anodd iawn i chi, ond mae rhaid i fi ofyn ychydig o gwestiynau, ac mae'n angenrheidiol
i chi ateb mor fanwl ‚ phosib. Yn gyntaf, Madame, ble roedd eich mab pan ddaethoch
chi o hyd iddo fe?"
"Roedd e'n gorwedd ar y llawr, wrth y bwrdd, a chyllell yn ei gefn,"
egurodd y gogyddes, gan sychu ei dagrau.
"Mae'n debyg na welodd e ddim o'r llofrudd, felly,"
meddai M. Poirot. "Fasai fe wedi ei glywed, tybed?"
"O na fasai," atebodd y gogyddes yn bendant.
"Dwi'n siwr na chlywodd e ddim byd? Roedd e'n bwyta cawl ar y pryd, ac yn llyncu'n
swnllyd, fel arfer. Byddai fy meistres, yr Arglwyddes Prydderch-Jones,
yn dweud y drefn wrth y bachgen truan o
hyd ac o hyd am iddo wneud cymaint o sw+n wrth fwyta."
"Aha!" criodd Monsieur Poirot. "Rydw i wedi darganfod y llofrudd!
Ffoniwch yr heddlu, a dywedwch iddyn nhw restio yr Arglwyddes Prydderch-Jones ar unwaith!"
Ar ôl i'r plismyn fynd â'r foneddiges
ddiedifar i orsaf yr heddlu, cerddodd M. Poirot yn feddylgar yn ôl i'w Wely a Brecwast.
"Gobeithio na chaiff yr Arglwyddes Prydderch-Jones ddyfarniad
llym," meddyliodd Poirot. "Nid arni hi oedd y bai, wedi'r cwbl.
Mae'n hollol warthus i rywun lyncu ei gawl yn swnllyd fel 'na o
hyd ac o hyd. Dim rhyfedd i'r arglwyddes gracio dan y straen!"
Geirfa
- llofruddiaeth (masc.) - murder (also, llofruddio - to murder, and
llofrudd, m - murderer)
- Maenordy (m) - manor house
- ymddiheuriad (m) - apology
- dirgelwch (m) - mystery
- dal heb ei esbonio - to remain unexplained
- awdurdod (m) - authority
- dinas (fem.) city (also, dinesig - urban)
- ail-balmantu - to re-pave
- peiriannau - machines (singular: peiriant, m)
- llwch (m) - dust
- ym mhobman - everywhere
- twt a thaclus - neat and tidy
- casáu - to hate (also, cas - nasty, hateful)
- anrhefn (f) - disorder (cf. trefn - order)
- yn anad dim - above all
- cyngor (m) - advice
- ymysg - among
- gwledig - rural (cf. gwlad - coutry; also cefn gwlad - countryside)
- cysgod (m) - shadow
- o'i gorun i'w sawdl - from head to foot
- llwyddo i - to succeed in
- mwynhau - to enjoy
- trigiad (m) - a stay (also, trigo - to stay)
- edmygu - to admire
- gwych - splendid
- deunawfed ganrif - 18th century
- golygfeydd - sights (sing. golygfa, f)
- hel - to herd
- cymorth (m) - help
- crwydro - to wander
- llwybr (m) - path
- mewn pryd - in time (also, ar y pryd - at the time)
- sychu - to dry
- rhag ofn - in case
- gosod - to drop or set
- rhuthro - to rush
- pen draw - the far end
- cael ei ladd - to be killed (cf. lladd - to kill)
- cydio yn - to grab
- yr Arglwyddes (f) - Lady
- cogyddes - cook
- adrodd - to recount
- marw - dead
- o'i le - wrong
- yr heddlu (m) - police (also, gorsaf yr heddlu - police station)
- pob math - every kind
- yn ofer - in vain
- ymadael - to leave
- yr un prawf - (not) a single proof
- holi - to interrogate
- beichio wylo - to sob
- o'r braidd - scarcely
- angenrheidiol - necessary
- mor fanwl ‚... - as precisely as...
- tebyg - likely
- tybed - I wonder
- pendant - emphatic
- cawl (m) - soup
- llyncu - to swallow
- swnllyd - noisy (cf. sw+n, m - sound)
- fel arfer - as usual
- dweud y drefn - to scold
- truan - poor
- o hyd ac o hyd - again and again
- bonheddiges (f) - lady, noblewoman
- diedifar - unrepentant
- na chaiff - she will not get (from cael)
- dyfarniad (m) llym - harsh sentence
- bai (m) - blame
- wedi'r cwbl - after all
- gwarthus - disgraceful
- fel yna - like that
- dim rhyfedd - no wonder
|
